پلی‌استیشن یکی از وسایلی است که نام آن برای تمام کودکان از نسل‌های قدیمی و دهه شصتی‌ها گرفته تا نسل‌های جدید و دهه نودی‌ها آشناست. این وسیله جذاب بازی هنوز هم قدرت این را دارد که پدران و فرزندان را در کنار هم بنشاند و یک رقابت جذاب را برای آن‌ها به ارمغان آورد. در این مقاله از مبیت قصد داریم تا با بررسی تاریخچه پیدایش این ابزار جذاب و دوست‌داشتنی شما را برای مدتی از دنیای واقعی جدا کرده و با خود به دنیای بسیار جذاب بازی‌ها ببریم. اگر در انتهای متن احساس کردید که آهنگ دوست‌داشتنی شروع به کار دستگاه از ذهنتان خارج نمی‌شود و ورد زبانتان شده، خواندن این متن را به سایر دوستان خود هم معرفی کنید. برای اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله‌های خرید کنسول یا سیستم گیمینگ، تجربه بازی با کدام‌یک جذاب‌تر است و راهنمای جامع خرید گوشی گیمینگ را در مبیت بخوانید.
سال 1994، آغاز خلق دنیای بازی‌های پلی‌استیشن
در تاریخ 3 دسامبر 1994 بود که کمپانی سونی برای اولین بار نام پلی‌استیشن را بر سر زبان‌ها انداخت. این وسیله شگفت‌انگیز در همان بدو ورود توانست جای خود را در دل کاربران باز کرده و با چاپ نماد خود بر روی لباس‌ها موج جدیدی از فرهنگ را برای جهانیان به ارمغان آورد. این ابزار که برای نخستین بار توسط شرکت سونی کامپیوتر انترتینمنت منتشر شده، در میان کاربران با نام‌های PS1، سونی 1 یا کنسول 32 بیتی شناخته می‌شود. (مقاله راهنمای جامع خرید کنسول بازی را در مبیت بخوانبد.)
اگر فکر می‌کنید که ایده ساخت پلی‌استیشن، یک ایده یک شبه است و سازندگان شرکت سونی یک شبه ره صد ساله را طی کرده‌اند، سخت در اشتباهید. ایده ساخت این کنسول از سال 1988 شکل گرفته و تا 6 سال بعد با آزمون و خطاهای مختلف پخته شده است. در ابتدا قرار بود که خروجی این ایده یک کار مشترک از سونی و نینتندو بوده و نهایتا یک سی‌دی‌رام برای کنسول سوپر در اختیار مصرف‌کننده قرار گیرد. اما به دلایلی نینتندو از این شراکت جدا شده و شرکت سونی با ایجاد تغییراتی بر روی این سی‌دی‌رام ویژه، ایده اولیه کنسول بازی خود یعنی پلی‌استیشن را ارائه داد. اولین مدل از این کنسول که دارای قابلیت‌های چندرسانه‌ای و چندمنظوره بود، با قابلیت سازگاری با بازی‌های نینتندو و خوانش سی‌دی‌های صوتی به بازار عرضه شد. اما پس از آن شرکت سونی به دنبال انحصاری کردن این طرح برای برند خود، PSx را ارائه کرد که حالا دیگر بازی‌های نینتندو بر روی آن قابل‌اجرا نبودند. به دلیل ویژگی‌های خاص گرافیکی و بازی‌های جذابی که سونی برای کنسول خود طراحی کرده بود، پلی‌استیشن به محبوب‌ترین کنسول بازی دهه اولیه قرن بیست‌ویک تبدیل شد و توانست در طی مدت کوتاهی درآمد عجیبی را به سمت شرکت سونی سرازیر کند.
نسل دوم، پلی‌استیشن 2
یکی از رقبای جدی سونی در دنیای ساخت کنسول‌های بازی، شرکت سگا بود. این شرکت با مخلوط کردن چاشنی اینترنت به فضای بازی‌های خود در کنسول Dreamcast توانست تمامی رقبای خود را کنار زده و نظر گیمرهای مبتدی و حرفه‌ای را به سوی خود جلب کند. بااین‌حال این موضوع نه‌تنها سبب ناامیدی طراحان کنسول بازی شرکت سونی نشد، بلکه باعث شد که آن‌ها با یک جهش به سمت جلو و ارائه پلی‌استیشن 2 تا حد توقف تولید کنسول Dreamcast پیش بروند. این محصول که برای نخستین بار در سال 1999 و در مراسم توکیو گیم رونمایی شد، با ایجاد یک تحول واقعی توانست پا جای پای جد خود یعنی PS1 گذاشته و تمامی نگاه‌ها را به خود خیره کند. یکی از ویژگی‌هایی که سبب شد این محصول در زمان خود یک پلی‌استیشن لاکچری به شمار رود و دسترسی به آن چندان راحت نباشد، قابلیت اجرای DVD بود که در زمان خود یک ابزار بسیار گران‌قیمت به شمار می‌رفت، بود. همچنین پلی‌استیشن 2 از آن دست جوان‌هایی نبود که تجارب نسل پیشین خود را دور ریخته و به سنت‌های خود پشت کند! این محصول با داشتن قابلیت Backward Compatibility تمامی بازی‌های پلی‌استیشن نسل اول را با آغوش باز پذیرا بود. همچنین بازی‌های جدید و منحصربه‌فردی که تنها طراحان شرکت سونی از پس طراحی آن برمی‌آمدند، در کنار سایر عوامل دست‌به‌دست هم داده تا پلی‌استیشن نسل دوم به‌سادگی رقبای خود را از دور خارج کرده و یکه‌تاز میدان رقابت شود. یکی دیگر از مدال‌های افتخار بر سینه این نیروی تازه‌نفس سونی در میدان رقابت، قابلیت سازگاری با درگاه USB و کابل Firewire بود که با ایجاد یک دسترسی راحت توانستند پلی‌استیشن 2 را به بخش طلایی خاطرات کودکان آن زمان سرتاسر جهان تبدیل کنند.
اما ویژگی‌های عالی پلی‌استیشن 2 تنها به اینجا ختم نمی‌شود. کودکان آن نسل اولین کاراکترهای سه‌بعدی دوران عمر خود را با بازی Grand Theft Auto به خاطر می‌آورند. همچنین با ورود رقبایی همانند Xbox مایکروسافت به میدان رقابت، اصلاحیه‌هایی بر روی نسخه‌های بعدی پلی‌استیشن 2 انجام گرفت که توانست نام آن را به‌عنوان محبوب‌ترین کنسول بازی در آن زمان ثبت کند. (مقاله تاریخچه ایکس باکس را در مبیت بخوانید.) به‌عنوان‌مثال اضافه شدن آداپتور پلی‌استیشن نت ورک در سال 2002 توانست با افزودن قابلیت بازی آنلاین جانی تازه به این کهنه سرباز میدان رقابت ببخشد. همچنین لوازم جانبی جالب آن همانند دوربین Eye toy سبب شد که کاربران بتوانند با دنیای بازی ارتباط بهتری برقرار کرده و تجربه هیجان‌انگیزتری داشته باشند. همگام با ارائه نسخه‌های جدید، شرکت سونی از اصلاح نسخه‌های پیشین خود نیز غافل نشده و در سال 2004 با ارائه دادن نسخه اسلیم پلی‌استیشن 2 نام آن را برای بار دیگر در ذهن‌ها زنده کرد. این نسخه که ابعاد کوچک‌تری نسبت به برادر بزرگ‌تر خود دارد، صدای کمتری تولید کرده و به Ethernet مجهز است.
پلی‌استیشن نسل سوم، متولد نوامبر 2006
شرکت سونی که طعم شیرین موفقیت‌های فروش پلی‌استیشن 1 و 2 را زیر دندان داشت، نتوانست با عقب افتادن از رقبایی همانند Xbox 360 بازار خوب فروش کنسول بازی را از دست بدهد. ازاین‌رو نسل سوم کنسول‌های خود یعنی پلی‌استیشن 3 را در نوامبر 2006 روانه بازارهای ژاپن کرده و در کمتر از یک هفته آن را به بازارهای آمریکای شمالی رساند. قیمت تمام‌شده این نسل از پلی‌استیشن در نوع خود برای آن زمان گران به شمار می‌رفت. یکی از دلایل این موضوع استفاده از درایو Blu-ray بود که با وجود قیمت زیاد، فضای نمایش داده‌شده بر روی نمایشگر را واقعی‌تر جلوه می‌داد. به‌علاوه این کنسول از یک پردازشگر هفت هسته‌ای که حاصل همکاری مشترک سه شرکت سونی، توشیا و IBM است، نیرو می‌گیرد. این پردازشگر که با نام cell شناخته می‌شود، کلاکی معادل 3.2 گیگاهرتز دارد. از دیگر مشخصات فنی این نسل از پلی‌استیشن که موجب افزایش واقعیت در دنیای تصویرها و بازی‌ها شده، یک پردازشگر تصویر با یک VRAM دویست و پنجاه‌وشش مگابایتی و کلاک 550 مگاهرتزی از نوع Nvidia’s RSX Reality است. همچنین درگاه HDMI و خروجی 1080 پیکسل پلی‌استیشن 3 از ویژگی‌های تاثیرگذاری است که این کنسول بازی را برای نسل‌ها زنده و پابرجا نگه داشته است. شرکت سونی تلاش کرد تا با افزودن امکانات چندرسانه‌ای متنوعی همچون قابلیت ویرایش ویدئو، پخش آهنگ در فرمت‌های مختلف، گالری تصاویر و سازگاری با دیسک بلوری به جذابیت‌های این نسل از پلی‌استیشن برای کنار زدن رقبای قدرتمند خود بیفزاید.
این نسل از پلی‌استیشن نیز با اصلاحاتی جزیی در قالب پلی‌استیشن 3 اسلیم و سوپر اسلیم تجدید نیرو کرد. این دو نسخه که در سال‌های 2009 و 2012 ارائه شدند، با داشتن ابعاد کوچک‌تر، سیستم خنک‌کننده بهتر و مصرف انرژی کمتر توانستند استانداردهای روز آن دوران را برآورده سازند. همچنین نسخه سوپر اسلیم 12 گیگابایتی پلی‌استیشن 3 این امکان را برای شما فراهم می‌آورد تا با نصب یک هارد 250 گیگابایتی (مقاله راهنمای جامع خرید هارد را در مبیت بخوانید) انواع بازی‌های مختلف را بر روی سیستم خود اجرا کنید.
شرکت سونی برای سازگاری بیشتر این نسل از پلی‌استیشن با معیارهای روز و سلایق جوانان در سال 2006 در یک کنفرانس مربوط به پلی‌استیشن در توکیو از راه‌اندازی یک شبکه آنلاین به نام PSN خبر داد. با استفاده از این شبکه آنلاین کاربران می‌توانستند بازی‌ها را به صورت برخط خریداری کرده یا به رقابت آنلاین با سایر کاربران پلی‌استیشن بپردازند. به‌علاوه این شبکه بستری مناسب برای انتقال تجربیات و گفتگو با سایر کاربران پلی‌استیشن است. نکته جالب اینجاست که بازی کردن در این فضای آنلاین و لذت بردن از رقابت با افراد حرفه‌ای در سرتاسر جهان کاملا رایگان بوده و کاربران می‌توانستند با وجود مرورگر اینترنت، با رایانه شخصی خود نیز به این فضا متصل شوند. استفاده از تمامی این خدمات زمانی امکان‌پذیر می‌شد که کاربران در PSN ثبت‌نام کرده باشند.
با گسترش بازی‌های کامپیوتری و افزایش علاقه‌مندی افراد به این دسته از سرگرمی‌ها، یک بحث جدی در رابطه با بی‌تحرکی بازیکن‌ها و ایجاد مشکلاتی در سلامتی آن‌ها به وجود آمد. ازاین‌رو برای اولین بار شرکت نینتندو با ساخت کنترل‌کننده‌های حرکتی نه‌تنها توانست مشکل کم‌تحرکی را برای بازیکنان حل کند، بلکه با انتقال هیجانات درونی بازی به فعالیت‌های بازیکنان توانست هیجان ایجادشده در حین انجام بازی را بالا ببرد. شرکت سونی نیز برای عقب نماندن از این قافله کنترلر حرکتی خود را با نام Move به کاربران پلی‌استیشن 3 ارائه داد. بااین‌حال علی‌رغم موفقیتی که کنسول پلی‌استیشن توانست برای شرکت سونی به ارمغان آورد، افزودن این وسیله جانبی با توجه به زمان ارائه آن نتوانست نظر خریداران را به خود جلب کند.
پلی‌استیشن ویتا، راهی برای انتقال لذت و هیجان
پلی‌استیشن ویتا را با وجود نام غلط‌اندازش می‌توان ادامه‌دهنده راه کنسول دستی PSP ساخت شرکت سونی دانست. این کنسول قابل‌حمل یک کنسول بازی دستی مجهز به یک نمایشگر 5 اینچی لمسی OLED است. پلی‌استیشن ویتا با امکاناتی چون بلوتوث، وای فای و 3G سازگار بوده و از شبکه پلی‌استیشن هم پشتیبانی می‌کند. این کنسول با داشتن یک پردازشگر 4 هسته‌ای کورتکس توانایی پردازش بالایی داشته و داشتن دو آنالوگ استیک و چهار کلید کنسول‌های سونی از ویژگی‌های برجسته آن است.
نسل چهارم پلی‌استیشن، نسل هشتم کنسول‌ها
این نسل از پلی‌استیشن در واقع یک کنسول ویدئویی خانگی است که برای اولین بار در فوریه 2013 توسط شرکت سونی پرده‌برداری شد. در این نسل از پلی‌استیشن شرکت سونی تمرکز خود را بر روی توسعه ویژگی‌های آنلاین قرار داد. ازاین‌رو قابلیت‌های اشتراک‌گذاری در نسل چهارم پلی‌استیشن به حد اعلای خود رسیده است. به حدی که با استفاده از این امکانات شما میتوانید کنترل بازی دیگران را به دست گرفته یا در حین دانلود یک برنامه، بازی خود را ادامه دهید. شرکت سونی برای جذب مشتریان خود به فضای آنلاین این نسل از پلی‌استیشن به آن‌ها پیشنهاد می‌دهد تا پیش از پرداخت هزینه، به صورت رایگان لذت بازی آنلاین در این فضا را تجربه کنند. همچنین سازگاری فیس‌بوک، توییتر، یوتیوب گیمینگ و Ustream Twitch با این نسل از پلی‌استیشن امکانات اشتراک‌گذاری آن را لذت‌بخش‌تر کرده است. در کنار تمامی این‌ها قرار گرفتن یک دکمه برای اشتراک‌گذاری بر روی دسته، تمامی چیزی را که شما از یک پلی‌استیشن خوب انتظار دارید، برآورده می‌سازد.
این نسل از پلی‌استیشن نیز همانند دو نسل قبلی با نسخه‌های اصلاحی اسلیم و پرو قوای خود را در بازار رقابت تجدید نمود. نسخه اسلیم پلی‌استیشن 4 همانند اسم خود باریک‌تر از نسخه اصلی بوده و ویژگی‌های ظاهری متفاوتی با آن دارد. همچنین سازندگان این نسخه، پورت‌های اپتیکال صدا را حذف کرده و دو پورت USB به نمای جلویی این پلی‌استیشن افزوده‌اند. این نسخه از پلی‌استیشن بدون افزایش قیمت و با یک هارد دیسک 500 گیگابایتی در سال 2015 به‌عنوان جایگزین اصلی پلی‌استیشن 4 معرفی شد. نسخه پرو پلی‌استیشن 4 از نظر سخت‌افزاری برای پشتیبانی از بازی‌های 4K با فناوری Upscaling ارتقا یافته است. یکی از تغییرات اساسی در قسمت پردازش گرافیکی که قدرت آن تا 2/4 ترافلا افزایش یافته، به‌خوبی قابل‌مشاهده است.
سخن پایانی
بیش از دو دهه است که شرکت سونی با ارائه انواع پلی‌استیشن‌ها نقشی اساسی در ثبت خاطرات خوب دوران کودکی ما و حتی فرزندانمان داشته است. اردیبهشت ماه 99 بود که شرکت سونی کنترلر پلی‌استیشن 5 را نیز روانه بازار کرده و به کاربران خود قول داد که نسل جدید این کنسول بازی محبوب را تا پایان سال میلادی جاری با یک طرح غافلگیرکننده برای طرفداران خود ارائه دهد. بااین‌حال واضح است که پیشرفت فناوری‌های جدید و حضور رقبای قدرتمند در بازار پررونق کنسول‌های بازی چندان رمقی برای شرکت سونی باقی نگذاشته‌اند. هرچند که کسی از آینده نیامده و باید بود و دید که آیا نسل جدید پلی‌استیشن می‌تواند جانشینی به‌حق برای اجداد خود باشد یا نه؟
