حمام های کرمان
حمامهای تاریخی کرمان با کاشیکاریهای زیبا و طراحیهای هوشمندانه، نشانی از رونق زندگی در دورانهای مختلف تاریخی است. ادغام هوشمندانه هنر در بناهایی که برای استفاده مردم عادی طراحی شده بودند، نشاندهنده جایگاه والای هنر در میان حاکمان آن دورانهاست. نکته اینجاست که این گونه حمامهای سنتی هنوز هم جذابیت خودشان را حفظ کردهاند و پا به پای زمانه پیشرفت کردهاند. در این مقاله مبیت، حمام های تاریخی کرمان را به شما معرفی میکنیم و در ادامه، به تعدادی از حمامهای سنتی و در عین حال مدرن کرمانی که میتوانید، برای رفع خستگی و شستشویی سنتی و شرقی به آنها مراجعه کنید، خواهیم پرداخت.
حمام گنجعلیخان
معروفترین حمام تاریخی که تا حدود 85 سال پیش هم کاربرد حمام عمومی داشته است ولی بعد از مرمتهایی که در سال 1350 روی آن صورت گرفت، تبدیل به یکی از مکانهای گردشگری شهر کرمان شد. کاشیکارهایی هفت رنگ، راهروهایی با سقفهای کوتاه، و نورگیرهای با اشکال هندسی منظم به جذابیت این حمام سنتی افزوده است.
بعد از ورودی حمام که تعدادی از لوازم به یادگار مانده از دورانهای قبل به نمایش گذاشته شدهاند، وارد رختکن میشوید که دارای غرفههای مختلف بر اساس طبقات اجتماعی متفاوت است. البته برخی افراد این طبقهبندی غرفهها را نوعی تبعیض طبقاتی میان قشرهای مختلف مردم آن زمان میدانند، یعنی محل رختکن اعیان با رعیا یا خانها با بازاریان متفاوت بوده است تا هنگام تعویض لباس و استراحت با یکدیگر برخوردی نداشته باشند.
بعد از رختکن وارد فضای نظافتخانه و گرمخانه میشوید. طراحی و اجرای دقیق قسمتهای مختلف حمام، نشان از هوش و سلیقه بالای معماران این بناست.
از دیگر جاذبههای این حمام، تعدادی مجسمه با فیگورهای مختص حمام است که در سال 1352 با دستهای توانا و هنرمند استاد صنعتیزاده ساخته و در این حمام مستقر شدند تا بازدیدکنندگان، حس و حال مردمی را که به شیوه سنتی حمام میکردند، بهتر درک کنند.
تکه سنگی که به آن سنگ زمان میگویند، در قسمت حمام وجود دارد که افراد با تابش نور از بالای سقف متوجه زمان و حتی اوقات شرعی میشدند.
حمام وکیل
حمام وکیل که در فاصله چند صد متری از حمام گنجعلیخان قرار دارد، به تقلید از همین حمام توسط معمار معروف وکیل الملک (حاکم عصر قاجار کرمان) ساخته شده است. ورودی حمام وکیل یک دالان سنگی است که بر سردر آن کاشیکاریهای زیبایی انجام شده است. این حمام نیز دارای کاشیکاریهای زیبا در قسمتهای مختلف است و ستونهای سنگی حمام نیز دارای کندهکاریهای جذابی هستند.
امروزه، حمام وکیل تغییر کاربر داده و تبدل به چایخانه و رستوران شده است و با سرو چای و فالوده کرمانی، خستگی را از تن مسافران میزداید.
حمام ابراهیم خان
حمام ابراهیم خان در مجموعهای به همین نام در ضلع شرقی مجموعه گنجعلیخان قرار گرفته است و بیش از 200 سال قدمت دارد. با وجود اینکه این حمام (مانند سایر حمامهای تاریخی) در عمق زمین ساخته شده است ولی نیازی به نور چراغ برای تامین روشنایی ندارد و با استفاده از نورگیرها، نور طبیعی خورشید را وارد فضای حمام کرده و به آن جلوه میبخشد.
این حمام در محل تقاطع دو راسته بازار طلافروشها و جنب مدرسه ابراهیم خان قرار گرفته است و تا چند سال پیش تنها سردر زیبایش جلوهگری میکرد ولی به همت و سرمایه شخصی آقای ودیعتی، یکی از کرمانیان دلسوز و عاشق، این حمام جانی دوباره گرفت و به گونهای بازسازی شد تا به محلی برای موزه طلا و جواهر تبدیل شود.
امروزه این حمام تبدیل به موزه طلا و جواهر شده و برای بازدید عموم بازگشایی شده است.
حمامهای سنتی فعال کرمان
حمام شرقی یا ترکی در کشورهای غربی به شدت محبوب شدهاند، حال اینکه این حمامها ریشه در سرزمین مادری ما دارند. حمامی که با دراز کشیدن روی سنگ گرم یکپارچه شروع میشود و با لایه برداری پوست با کیسه و سفیدآب و ماساژ گرفتن ادامه پیدا میکند و با آبکشی نهایی خستگی را از تن مهمانان بیرون میریزد.
خوشبختانه، چند سالیاست که این نوع حمامهای سنتی در کرمان رونق گرفتهاند و با استفاده از وسایل بهداشتی و یکبار مصرف در کنار تکنیکهای سنتی، حمامی دلچسب را پیشکش افراد میکنند.
از جمله حمامهای سنتی فعال در کرمان میتوان به حمام استخر چشمه و حمام سنتی کلیاس اشاره کرد.