آیا می‌دانستید که حدود 40 درصد جمعیت کل دنیا از دسترسی به اینترنت محروم‌اند و افراد دیگری که دسترسی دارند، اینترنتی پرسرعت، ارزان و باکیفیت ندارند. اکنون یک کارآفرین میلیاردر به نام اسپیس ایکسبا فرستادن هزاران ماهواره‌ی استارلینک Starlink قصد دارد با استفاده از شبکه رو به رشد ماهواره‌های خصوصی که به دور سرمان می‌چرخند، امکان دسترسی به اینترنت پرسرعت را در همه‌جای جهان و برای همه افراد روی کره زمین فراهم کند. اینترنت ماهواره‌ای استارلینک و علی الخصوص پروژه‌ی اسپیس ایکس بسیاری از کاربران را امیدوار کرده است.
تاریخچه اینترنت استارلینک
اسپیس ایکس برای اولین‌بار در سال ۲۰۱۸ دو ماهواره‌ی مخابراتی با نام‌های تَن تَن A و تن تن B را برای آزمایش کردن اینترنت ماهواره‌ای به مدار پایینی زمین فرستاد. پس از انجام آزمایش‌های مختلف، اسپیس ایکس خط تولید ماهواره‌های خودش را در ردموند واشینگتن به‌راه انداخت تا اولین محموله‌ی ۶۰ تایی از ماهواره‌های استارلینک را در اواسط سال ۲۰۱۹ به فضا پرتاب کند. این دسته‌ی ۶۰ تایی نیز آزمایشی بود و اکنون از رده خارج شده است و به مرور زمان وارد جو زمین می‌شود. تعداد این ماهواره ها در سال 2021 در حال افزایش است.
این فناوری با کمک پرتاب 1000 در دسترس قرار گرفته است و قرار است در ماه های آینده این تعداد تقریباً به 1800 ماهواره برسد. در همین حال، رقبای این اینترنت ماهواره ای از جمله Viasat، HughesNet و Project Kuiper آمازون، که از وجود ماهواره های اسپیس ایکس احساس خطر کردند؛ با فشارهای نظارتی زیاد و تلاش برای کند کردن سرعت پیشرفت Starlink ، سعی در توقف این فناوری داشته اند.
Starlink چیست؟
اینترنت ماهواره‌ای پدیده‌ی جدیدی نیست و همین حالا نیز شرکت‌هایی وجود دارند که خدمات اینترنت ماهواره‌ای ارائه می‌دهند؛ پروژه‌ی استارلینک پیک اینترنت جهانی است و ازلحاظ تئوری قابلیت سرویس‌دهی آن مختص منطقه‌ی جغرافیایی خاصی نخواهد بود. استارلینک با توجه به تعداد بیشتر ماهواره، پهنای باند بسیار بیشتری خواهد داشت و درنتیجه به کاربران بسیار بیشتری سرویس خواهد داد. از همه مهم‌تر، استارلینک سرعت بسیار بیشتر و افت کم‌تری نسبت به دیگر اینترنت‌های ماهواره‌ای دارد.
سرعت اینترنت
تا پیش از این یکی از مهم‌ترین معایب اینترنت ماهواره‌ای، افت سرعت و کند بودن بسیار بالای آن و محدود بودن سرویس به یک کشور یا قاره‌ی خاص بوده است؛ زیرا شرکت‌های ارائه‌دهنده‌ی خدمات اینترنت ماهواره‌ای تا پیش از این ماهواره‌های خود را در مدار زمین ثابت یا GEO قرار می‌دادند. سرعت گردش ماهواره‌هایی که در این مدار قرار میگیرند، برابر با سرعت چرخش زمین به دور خود است؛ درنتیجه ماهواره عملا از دید ناظر زمینی در یک نقطه‌ی ثابت در آسمان ثابت باقی می‌ماند. از طرفی این ماهواره ها در ارتفاع ۳۵ هزار کیلومتری قراردارند که این باعث کند شدن سرعت اینترنت خواهد شد و برای مصارفی مثل ارتباط صوتی-تصویری و بازی‌های ویدیویی بسیار نامناسب است.
ماهواره‌های استارلینک به‌زمین نزدیک‌تر هستند.
اما ماهواره‌های استارلینک در مدار پایینی زمین یا LEO با ارتفاع ۵۰۰ کیلومتر در فاز اول و ۳۰۰ کیلومتر در فازهای بعدی یعنی ۷۰ تا ۱۰۰ برابر نزدیک‌تر از ماهواره‌های دیگر قرار میگیرند. همین موضوع باعث می‌شود که افت سرعت در اینترنت ماهواره‌ای استارلینک ازلحاظ تئوری حتی از فیبر نوری هم کمتر باشد. ایلان ماسک نیز پیش از این گفته بود با اجرایی شدن فاز بعدی، همین اندک تأخیر استارلینک می‌تواند تا ۸ میلی‌ثانیه هم کاهش پیدا می‌کند. این یعنی برای اولین‌بار می‌توان از اینترنت ماهواره‌ای برای مصارفی مانند تماس صوتی و تصویری و بازی‌های ویدیویی با سرعت باورنکردنی استفاده کرد.
تعداد ماهواره‌های Starlink
اسپیس ایکس قصد دارد تعداد ماهواره‌های بسیار بیشتری برای ارائه‌ی اینترنت به فضا ارسال کند و با حداقل ۱۰ پرتاب دیگر در سال جاری میلادی، تعداد ماهواره‌های فعال در مدار زمین را به بیش از هزار می‌رساند. در پایان فاز اول تعداد ماهواره‌های اسپیس ایکس بیشتر از ۴ هزار عدد خواهد بود و درنهایت مجموع تعداد ماهواره‌ها به تعداد باورنکردنی ۴۰ هزار می‌رسد. این درحالی است که شبکه های ماهواره ای ویاست درحال‌حاضر تنها ۴ ماهواره در مدار زمین دارد. جالب است بدانید تا قبل از شروع پروژه‌ی استارلینک فقط حدود ۱۵۰۰ ماهواره‌ی فعال در مدار زمین وجود داشت و اسپیس ایکس قرار است بیشتر از ۲۵ برابر تعداد کل ماهواره‌های فعالی که هم‌اکنون در مدار زمین وجود دارند، ماهواره به فضا ارسال کند.
استارلینک برای چه کسانی خواهد بود؟
اگرچه اسپیس ایکس هدف استارلینک را فراهم کردن اینترنت پرسرعت و ارزان در سرتاسر دنیا عنوان کرده است، اما باید توجه داشت که این‌ها اهداف نهایی و بلندمدت پروژه است و در کوتاه‌مدت احتمالا هیچ‌کدام از آن‌ها محقق نخواهد شد. علاوه بر سرعت این اینترنت باید گفت که قیمت اینترنت ماهواره‌ای استارلینک بسیار بیشتر از دیگر انواع اینترنت پرسرعت است. علاوه‌بر قیمت اشتراک ماهیانه، هزینه‌ی اولیه‌ی راه‌اندازی استارلینک نیز بسیار گران‌تر از دیگر انواع اینترنت پرسرعت است.
با توجه به اینکه سرعت استارلینک با استانداردهای کشورهای پیشرفته متوسط است و ازلحاظ قیمتی هم جزو گران‌ترین سرویس‌های اینترنت به‌شمار می‌رود، اول از همه باید توجه داشت که حتی در کشورهای پیشرفته نیز هنوز اینترنت پرسرعت به بسیاری از مناطق دورافتاده نرسیده است. اگرچه سرعت اینترنت در شهرهای بزرگ کشورهای پیشرفته بسیار بالا است و خدمات فیبر نوری با سرعت بالا دسترسی به اینترنت را مانند دسترسی به شبکه‌ی خانگی و اداری کرده است، اما وسعت بسیار زیاد کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، استرالیا و روسیه، امکان سرویس‌دهی به تمام نقاط جهان را بسیار سخت کرده است.
زمان عرضه
اسپیس ایکس از اکتبر ۲۰۲۰ (آبان ۹۹) فاز بتای عمومی اینترنت ماهواره‌ای خود را آغاز کرده و تعدادی از کسانی که پیش از این در سایت استارلینک ثبت نام کرده و ساکن آمریکای شمالی بودند، می‌توانستند با پرداخت هزینه اشتراک و تهیه‌ی آنتن از اینترنت استارلینک استفاده کنند. اینترنت استارلینک از آگوست ۲۰۲۱ برای عموم کاربران در مناطق تحت پوشش به‌صورت تجاری عرضه خواهد شد.
منبع: cnet
