سیاتیک اصطلاحی است برای توصیف دردی در قسمت پا که به دلیل آزردگی یا فشردگی عصب سیاتیک ایجاد شده باشد. عصب سیاتیک از قسمت پایین کمر شروع میشود و با عبور از عمق نشیمنگاه به سمت پایین پا می‌رود.
درد سیاتیک چگونه است؟
درد سیاتیک عموما در طول عصب طولانی سیاتیک احساس میشود. سیاتیک اغلب با یک یا چند ویژگی زیر شناخته میشود:
درد
درد سیاتیک عموما مثل یک حس سوزش مداوم یا درد تیرکشنده است که از قسمت پایین کمر یا باسن شروع میشود و به سمت جلو یا عقب ران، پا و یا حتی کف پا می‌رسد.
بیحسی
درد سیاتیک میتواند با بیحسی (کرختی) در پشت پا همراه باشد. برخی اوقات، ممکن است با احساس قلقلک یا ضعف نیز همراه باشد.
علائم یکطرفه
سیاتیک اصولا یک پا را درگیر میکند و این درگیری منجر به احساس سنگینی در پا مورد نظر خواهد شد. به ندرت ممکن است که هر دو پا تحت تاثیر سیاتیک قرار بگیرند.
وضعیت بدن
علائم سیاتیک ممکن است هنگام نشستن، تلاش برای بلند شدن، خم کردن کمر به سمت جلو، چرخاندن کمر، دراز کشیدن و یا سرفه کردن، بدتر شود. این علائم ممکن است با قدم زدن یا گذاشتن کیسه آبگرم در ناحیه لگن خاصره تخفیف پیدا کنند.
باید بدانید که هر نوع درد پایین کمر یا برق گرفتگی در پا، سیاتیک نیست. سیاتیک فقط به دردی اطلاق میشود که از عصب سیاتیک نشات گرفته باشد.
سیاتیک نشانه‌ای از مشکلات پزشکی دیگر است
سیاتیک اصطلاحی است برای توصیف برخی از علائمی که ناشی از سایر مشکلات پزشکی هستند، و یک تشخیص پزشکی محسوب نمی‌شود.
بیماری‌هایی که ممکن است باعث ایجاد درد سیاتیک شوند، عبارتند از:
• فتق دیسک پایین کمر
• تنگی کانال نخاع
• بیماری
• خرابی دیسک بین مهرهای، تغییرات تخریبی عمومی در دیسکها یا استخوانهای مهره
• لغزش مهره کمر
• گرفتگی عضلانی و/یا التهاب بخش پایین کمر و/یا ماهیچه های لگن خاصره
• التهاب مفصل ساکرویلیاک
به ندرت، تومورها، لخته های خون و یا سایر بیماری‌های مرتبط با ستون فقرات تحتانی باعث ایجاد سیاتیک میشوند.
ریسک فاکتورهای سیاتیک
اگر یکی از شرایط زیر را دارید، ریسک ابتلا به سیاتیک در شما بالاتر است:
• آسیب یا آسیب قبلی: آسیب به قسمت پایین کمر یا ستون فقرات
• گذر عمر: با گذر زمان و پیر شدن، به طور طبیعی بافت و دیسکهای ستون فقرات دچار فرسایش میشوند. روند نرمال پا به سن گذاشتن میتواند با تغییرو تحول در استخوان، دیسکها و رباطها، اعصاب شما را در معرض آسیب دیدن یا فشرده شدن قرار دهد.
• اضافه وزن: ستون فقرات شماشبیه یک جرثقیل عمودی است و ماهیچه های شما نقش وزنه تعادل را ایفا می‌کنند. وزن قسمت جلوی بدن شما را باید این جرثقیل تحمل کند. هر چقدر وزنتان بیشتر باشد، ماهیچه های کمر شما (به عنوان وزنه تعادل) باید بیشتر کار کنند. این اضافه وزن میتواند منجر به درد، کشیدگی و سایر مشکلات کمر شود
• قوی نبودن ماهیچه های مرکزی: ماهیچه های کمر و شکم به مرکز معروفند. هر چه این مرکز قویتر باشد، تکیه گاه قویتری برای قسمت پایین کمر خواهد بود. برخلاف بخش سینه که قفسه سینه از آن محافظت میکند، تنها محافظ بخش پایین کمر شما، ماهیچه ها هستند.
• کار فیزیکی پرمشغله: کارهایی که نیازمند بلند کردن اجسام سنگین هستند، یا مشاغلی که نیازمند نشستن های طولانی مدت هستند، ریسک ابتلا به مشکلات کمر را افزایش می‌دهند.
• دیابت: دیابت احتمال آسیب عصبی را افزایش میدهد و در نتیجه احتمال سیاتیک نیز بیشتر میشود.
• آرتروز مفاصل: این بیماری باعث آسیب رساندن به ستون فقرات میشود و در نتیجه اعصاب در معرض آسیب قرار می‌گیرند.
• سبک زندگی بی تحرک: نشستن طولانی مدت و ورزش نکردن و حرکت ندادن ماهیچه‌ها و عدم انعطاف آنها، ریسک ابتلا به سیاتیک را بیشتر میکند.
• سیگار: نیکوتین موجود در تنباکو میتواند باعث آسیب رساندن به بافت ستون فقرات، تضعیف استخوانها، و سرعت بخشیدن به روند فرسایش دیسکهای بین مهره ای شود.
درمان سیاتیک
هدف از درمان، کاهش درد و افزایش دامنه حرکت است. بسته به علت سیاتیک، بسیاری از موارد سیاتیک با درمانهای مراقبتی ساده در طول زمان خوب میشوند. درمانهایی نظیر: گذاشتن کیسه آبگرم یا یخ روی نواحی درگیر، مصرف داروهای ضددرد و التهاب بدون نسخه (آسپرین، ناپروکسن)، و انجام حرکات کششی ملایم.
هرچند که شدت و نوع و علل درد سیاتیک متفاوت است و باید به آن دقت داشت و برخی باید از همان ابتدا به دنبال دریافت درمانهای تخصصی باشند، ولی عموما اگر بعد از شش هفته استفاده از روشهای مراقبتی ذکر شده، درد بهتر نشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا سایر درمانها را تجویز کند.
سایر درمانها برای سیاتیک عبارتند از: تجویز دارو، فیزیوتراپی، تزریق ستون فقرات، و درمانهای جایگزین. عمل جراحی برای درمان سیاتیک معمولا توصیه نمی‌شود و تنها در صورتیکه که درد با سایر درمانها بهبود نیافته باشد و بدتر هم شده باشد و ماهیچه های پا ضعف داشته باشند یا کنترل مثانه و روده از دست رفته باشد، عمل جراحی انجام میشود.
