اگر بتوان جامعه را تنها به دو دسته کتابخوانها و کتاب‌نخوان‌ها تقسیم کرد و حد وسطی را درنظر نگرفت، به کشف رفتار‌ها و وسواس‌های جالب و منحصر‌به‌فردی در برخی افراد گروه اول می‌رسیم که دانستن آنها می‌‍‌تواند از عوامل موفقیت و شکست انتشارات، نویسندگان و مترجمان در فروش کتاب‌ها و جذب مخاطب تا حد زیادی پرده بردارد.
کتابخوانهای حرفه‌ای، فقط خوره کتاب یا به‌اصطلاح BOOKWORM نیستند، آنها عطشی برای خواندن تعداد کتاب‌های بیشتر ندارند، بلکه می‌خواهند کتاب‌های خوبی بخوانند. از این‌رو با حساسیت بیشتر و با پارامترهای خاص‌تری دست به انتخاب می‌زنند که در ادامه به بیان برخی از آنها می‌پردازیم.
توجهی ویژه‌تر به محیط زیست
برخی با هدف کمک به کند شدن چرخه قطع درختان به کتاب‌های الکترونیکی روی آورده اند یا کتاب‌های مدنظرشان بصورت پی دی اف موجود نیست. بعضی هم بنا به دلایل مختلفی کتاب‌های الکترونیکی را نمی‌پسندند و به آن احساس خوبی ندارند و تا مجبور نشوند سراغ کتاب‌های دیجیتال نمی‌روند؛ به هرحال نمی‌شود دور هیچ‌کدام را به‌طور کامل خط کشید.
اما برخی کتابخوانهای حرفه‌ای دور یک جور خاصی از کتاب‌های کاغذی را خط کشیده‌اند! خط کشیدنی که نه به معنای کنار گذاشته‌شدن باشد. دور آن خط کشیده‌اند که بگویند این نمونه کتاب اولویت ما برای خرید است. کتاب‌هایی که صفحات آن بازیافتی یا به‌عبارتی «کاهی» باشد.
استفاده از این نوع کاغذ نه‌تنها به محیط زیست کمک به‌سزایی کرده است، بلکه به‌دلیل کم‌بودن اختلاف رنگ حروف و پس‌زمینه، چشم‌ها در روند مطالعه کمتر خسته می‌شوند.
وسواس صفحه آرایی در کتاب الکترونیکی
وقتی در گفت‌وگو با کسی متوجه می‌شویم که اهل خواندن کتاب‌های الکترونیکی است، بنظرمان می‌رسد که حتما چندین اپلیکیشن و پلتفرم کتاب دیجیتال در تلفن همراه یا لپ تاپ خود آماده به‌کار دارد و از همه آنها هم استفاده می‌کند، اینطور که اگر کتاب مورد نظرش را در یکی از آنها پیدا نکرد، به سراغ بعدی می‌رود.
اما جالب است بدانید بعضی کتابخوانهای حرفه ای، در انتخاب این بستر‌ها دچار وسواس بصری خاصی هستند. وسواس «نحوه صفحه آرایی»!
به این شکل که اگر خطوط صفحات همه به یک اندازه و به قول معروف «جاستیفای» شده باشد، نمی‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند. شاید به این خاطر که این نوع صفحه آرایی اصلا شبیه خود کتاب‌ها نیست.
مصائب آرشیوداران
بسیاری از کتابخوانهای حرفه‌ای کتابخانه‌ای شخصی دارند که روی کتاب‌هایشان مهر مخصوص خودشان را زده‌اند: «کتابخانه شخصی فلانی» (مادامی که به‌سختی می‌توان از چنین افرادی کتابی به‌امانت گرفت، بنظر می‌رسد این مهرها تنها برای حوادث غیرمترقبه‌ای مثل سقوط کتاب از کیف یا جا گذاشتن خیلی اتفاقی و بعیدشان در جایی باشد، تا فرد یابنده بداند این کتابِ چه‌کسی است و به صاحب اصلی‌اش بازگرداند.)
اما باید توجه کرد آرشیوداران حرفه‌ای تنها به‌دنبال تلنبار کردن انواع مختلف و متفاوت کتاب نیستند. برای آرشیو کردن پارامترهایی از‌جمله نویسنده، مترجم، دسترسی و جلد کتاب درنظر گرفته‌می‌شود!
برای آرشیوداران «ماندگاری» اصل مهمی است. کتابی که جلد نازک و بی‌کیفیتی داشته‌باشد، به‌زودی و به‌راحتی از بین می‌رود. بنابراین ترجیح می‌دهند کتاب مورد‌نظر جلد سختی داشته باشد تا در فرایند گذر زمان کمتر دچار آسیب شود و علاوه‌بر آن از ارزش بیشتری برخوردار باشد.
من آرشیو‌داری را می‌شناسم که تا انتشار کتاب موردنظرش با جلد سخت دوسال صبر کرد! توجه داشته باشید که این صبوری برای کسی که خوره کتاب دارد نفس‌گیر و طاقت‌فرساست.
چیزی که زیاد است: مترجم!
کتابخوانها می‌دانند که تعداد مترجمان با سرعتی زیاد رو به افزایش است. جالب است بدانید این افراد برای انتخاب ترجمه کتاب، به شهرت و سابقه مترجم، کمتر توجه دارند و به همه مترجمان نوپا فرصت ابراز وجود می‌دهند. کتابخوانها تا خطی از کتاب را بخوانند می‌فهمند که ترجمه آن چه نمره‌ای می‌گیرد. این چیزی فراتر از انتخاب معنای صحیح کلمات است و به روان بودن متن برمی‌گردد. چه‌بسا کتاب‌خوان‌هایی که تسلطی بر زبان مبدا ندارند اما نوشته‌ای که بوی ترجمه دارد را تشخیص داده و نمی‌پسندند.
این دیدگاه در انتخاب انتشارات هم تاحدودی صدق می‌کند. کتابخوانهای حرفه‌ای، خلاف عموم مردم که با نام‌های آشنا بیشتر مانوس‌اند، موارد دیگری را برای انتخاب کتاب درنظر می‌گیرند.
دوری از پوپولیسم
تبلیغات در صنعت کتاب، به هر شکل، با هر دیدگاه و در راه نیل به هر هدفی، اول از همه نفع ناشر را به‌دنبال دارد. به همین علت در تبلیغ یک کتاب بیش از هرچیز، به سلیقه عامه مردم توجه می‌شود تا گروه متراکم‌تری را درگیر کند، نام آن بیشتر تکرار شود و فروش بیشتری را در پی داشته‌باشد.
یکی از فواید افزایش مطالعه در افراد این است که کمتر تحت تاثیر تبلیغات قرار می‌گیرند. کمتر پیش می‌آید که یک کتاب‌خوان حرفه‌ای، کتابی را که هشتگ آن ترند شده است، افراد در جشن امضای آن سرو‌کله می‌شکنند و یا با جلد آن عکس‌های انتلکت‌طور می‌اندازند را باسرعت تهیه کرده و باجدیت بخواند. شاید صرفا به دلیل اینکه بفهمد چرا پرفروش و مشهور شده است آن را در صف کتاب‌های مورد مطالعه اش قرار دهد یا همزمان با کتاب‌های دیگر به آن هم نگاهی بیاندازد. در واقع برای آنها قانون نانوشته ای وجود دارد:
«کتابی که زیادی مورد استقبال عمومی قرار گرفته است، خواندنش اتلاف وقت و روخوانی از بدیهیات است.»
مواردی که به بیان آن پرداختیم تنها گوشه‌ای از توجهات جالب کتابخوانهای حرفه‌ای به جزئیاتی است که به چشم دیگران نمی‌آید اما برای این افراد از ملزومات زیستی و برای پیش‌برد اهداف زندگی، ضروری به‌حساب می آید!
اگر شما هم با هر پارامتری خودتان را کتاب‌خوان حرفه‌ای می‌دانید برای ما از وسواس‌ها و حساسیت‌هایتان در این زمینه بنویسید.
