آدمها به دو دسته تقسیم میشوند؛ افرادی که صبح زود با شنیدن صدای پرنده‌ها خوشحال و شاداب بیدار میشوند، و آنهایی که با شنیدن آواز صبحگاهی پرندگان، غرولندکنان آرزو می‌کنند که ای کاش پرنده‌ها صدا نمی‌دادند.
سحرخیزان در دسته اول قرار می‌گیرند، کسانیکه از صبح زود بیدار شدن لذت می‌برند و با غروب آفتاب، انرژیشان تمام می‌شود. از سوی دیگر، شب زنده‌داران را داریم که دیر بیدار میشوند و دیر به رختخواب می‌روند زیرا بیشترین کارایی آنها در ساعات پایانی روز است. شما جزء کدام دسته هستید، سحرخیزان یا شب زنده‌داران؟ آیا فکر می‌کنید الگوی خوابتان بر سلامت بدنتان تاثیر می‌گذارد؟ برای پاسخ به تمامی این سوالات در این مطلب از مبیت با ما همراه باشید.
سحرخیزی چیست؟
سحرخیزان:
• زود به رختخواب می‌روند.
• زود بیدار میشوند.
• در ساعات اولیه روز احساس بهتری دارند.
• در بعد از ظهر و بعد از غروب آفتاب، انرژی کمی دارند.
• بعد از ساعات خاصی از شب، به سختی میتوانند بیدار بمانند.
به طور کلی، سحرخیزان رابطه بهتری با جامعه دارند و راحت‌تر میتوانند خودشان را با ساعات استاندارد روزانه تطبیق دهند و به همین دلیل، در مشاغلی که در ساعات اداری انجام میشوند، عملکرد بهتری دارند. بعلاوه، تحقیقات نشان می‌دهد که سحرخیزان احساسات مثبت بیشتری بروز می‌دهند.
البته سحرخیزی جنبه منفی نیز دارد؛ اگر سحرخیزان نتوانند به راحتی بعد از ساعت 8 یا 9 شب بیدار بمانند، به سختی میتوانند به دنبال رابطه عاطفی بروند یا از رابطه‌ای که دارند، محافظت کنند (البته اگر پارتنر آنها هم سحرخیز باشد، مشکلی پیش نخواهد آمد).
شب زنده‌داران که هستند؟
شب زنده‌داران تمایل دارند تا:
• تا دیروقت بیدار بمانند.
• از دیر بیدار شدن لذت می‌برند.
• بهترین حالت و احساس را در ساعات پایانی روز دارند.
• شبها انرژی بیشتری دارند.
• اگر صبح زود بیدار شوند، احساس خستگی می‌کنند.
• به سختی در ساعات روز، هوشیار می‌مانند.
شب‌زند‌ه‌داری نکات منفی هم به دنبال دارد؛ از آنجا که اکثر جوامع بر اساس برنامه روزانه تنظیم شده‌اند(مثلا ساعات کاری 9 تا 5 یا تشکیل کلاسهای مدرسه یا دانشگاه در ساعات روز)، کار کردن طبق این ساعات سنتی و متداول برای کسانیکه دیرتر از خواب بیدار میشوند، کار دشواری خواهد بود. دانش آموزانی نیز که شبها دیر می‌خوابند، به سختی میتوانند با برنامه مدرسه هماهنگ شوند.
تحقیقات نشان می‌دهد که شب زنده‌داران ممکن است به مشکلات دیگری نیز دچار شوند، برای مثال، ریسک دچار شدن به بیماری‌های روحی و مشکلات متابولیکی در این افراد بیشتر خواهد بود.
اگرچه همه می‌گویند “سحرخیز باش تا کامروا شوی” اما شب زنده‌داران نیز میتوانند در زندگی موفق باشند. اینکه ترجیح دهید شبها دیرتر بخوابید، الزاما چیز بدی نیست زیرا بسیاری از هنرمندان، نویسندگان و کسانی که خلاقیت برایشان مهم است نیز عقیده دارند که بهترین وقت برای کار کردن زمانیست که دنیای اطرافشان به خواب فرو رفته و همه جا ساکت است.
در کل آنچه که اهمیت دارد این است که در 24 ساعت شبانه روز به مقدار کافی خوابیده باشید تا بتوانید سلامت خود را حفظ کنید.
چه چیزی باعث شب زنده‌داری یا سحرخیزی می‌شود؟
محققان بر این باورند که ژنتیک می‌تواند عاملی برای سحرخیزی یا شب زنده‌داری باشد. ساعت بیولوژیک بدن نیز می‌تواند در تعیین الگوی خواب شما موثر باشد. البته الگوی خواب به معنای مدت زمان خواب نیست و مثلا اگر بیشتر بخوابید، حتما به این معنی نیست که شب زنده‌دار هستید.
همچنین، آنها دریافتند که :
• بر طبق شواهد، زنان سحرخیزی را ترجیح می‌دهند.
• ارتباط مستقیمی میان تمایل به صبح زود از خواب بیدار شدن و وظیفه شناسی وجود دارد.
تحقیقات نشان داده‌اند که افراد بلندپرواز و باانگیزه‌تر در ساعات ابتدایی روز، فعال‌تر هستند. البته مشخص است که تیپ شخصیتی شما، الزاما باعث سحرخیزی یا شب بیداری شما نخواهد بود.
آیا می‌توان الگوی خواب را تغییر داد؟
هر چند که تغییر الگوی خواب کار سختی است و نیازمند تغییر در عادات معمول خواب و صبر زیاد است ولی با رعایت یکسری اصول امکان‌پذیر خواهد بود. برای مثال:
• به برنامه زمانبندی خواب خود پایبند بمانید، حتی در روزهای تعطیل و آخر هفته‌ها.
• رژیم غذایی متعادلی داشته باشید.
• اگر بعد از ظهرها خواب آلود هستید، چرت کوتاهی بزنید.
• با پزشک خود درباره خوردن قرص ملاتونین قبل از رفتن به رختخواب مشورت کنید.
• نور درمانی را امتحان کنید.
• بهداشت خوابتان را بهبود ببخشید.
• به تاثیر تکنولوژی بر چرخه خوابتان توجه کنید.
• از اعضای خانواده بخواهید تا به شما کمک کنند تا به برنامه خوابتان پایبند بمانید.
بعلاوه، الگوی خواب با افزایش سن تغییر میکند. زمانیکه پا به میانسالی و کهنسالی میگذارید، متوجه می‌شوید که سحرخیزتر شده‌اید.
سخن پایانی
کیفیت خواب نقش مهمی در سلامت جسمی و روحی ایفا میکند و فرقی ندارد که شب زنده‌دار هستید یا سحرخیز، زیرا سلامت هر کس به کیفیت خواب او بستگی دارد. در کل، اگر نمی‌توانید به درستی بخوابید و خواب باکفیتی ندارید، با پزشکان متخصص خواب مشورت کنید تا دلایل این مشکل را بررسی کنند و راه حل‌هایی برای بهبود کیفیت خواب شما ارائه دهند.
